Jak pracownik będzie wnioskował o urlop rodzicielski po zmianie przepisów?

Od 26 kwietnia 2023 r. obowiązują nowe przepisy odnoszące się do uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem. Dotyczą między innymi wydłużenia okresów urlopu rodzicielskiego, czy wysokości zasiłku macierzyńskiego. Nowelizacja Kodeksu pracy była długo wyczekiwaną oraz konieczną zmianą w kontekście wdrożenia przepisów unijnych, wciąż jednak pojawia się wiele pytań i wątpliwości w zakresie praktycznego zastosowania nowego prawa.

Wniosek o urlop rodzicielski po zmianach

Wielu pracowników może się zastanawiać nad tym, jak po zmianie przepisów będzie wyglądać wniosek o urlop rodzicielski? Ze swojej strony myślę, że reguła będzie podobna do stanu, który obowiązywał przed zmianą przepisów. Z dużym prawdopodobieństwem to matka po urlopie macierzyńskim będzie wykorzystywała w całości przysługujący jej urlop rodzicielski, czyli maksymalnie 32 tygodnie, uwzględniając fakt, że pozostałe 9 tygodni  przysługuje drugiemu z rodziców, czyli w tym przypadku ojcu. Oczywiście rodzice mogą się podzielić urlopem w odmienny sposób, np. ojciec dziecka może wykorzystać z przysługującej puli zależnej od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie 21 tygodni urlopu rodzicielskiego, a matce pozostanie w tym przypadku do dyspozycji pozostałe 20 tygodni tego urlopu. Ważne, aby pamiętać, że każdemu z rodziców dziecka przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego, które nie może być uprawnieniem przeniesionym np. przez ojca na matkę.

Jak złożyć wniosek o urlop rodzicielski zgodnie z nowymi przepisami?

Załóżmy, że w praktyce matka zechce wykorzystać 52 tygodnie połączonego urlopu macierzyńskiego oraz rodzicielskiego w maksymalnym dopuszczalnym wymiarze, aby po porodzie przebywać z dzieckiem w domu. Jak w takiej sytuacji wygląda wniosek o urlop rodzicielski po zmianach przepisów? Na skutek nowelizacji Kodeksu pracy został uchylony art. 179¹ Kodeksu pracy, który stanowił, że pracownica może  złożyć pisemny wniosek o udzielenie bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze. Taki wniosek należało złożyć nie później niż 21 dni po porodzie.

Uchylenie tego artykułu oznacza, że matka nie musi już we wskazanym wyżej terminie składać wniosku o urlop rodzicielski bezpośrednio po macierzyńskim i tym samym zyskuje na to więcej czasu. Zgodnie z nowymi przepisami pracownik może korzystać z urlopu rodzicielskiego w dowolnym terminie, w nie więcej niż w 5 częściach oraz maksymalnie do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok życia.

Wniosek o urlop rodzicielski a wysokość zasiłku macierzyńskiego

Matka może się więc spokojnie zastanowić przez okres urlopu macierzyńskiego nad kwestią terminu i wymiaru wykorzystania przysługującego jej urlopu rodzicielskiego. Musi jednak pamiętać, że jeżeli zechce, aby był jej wypłacany zasiłek macierzyński w znowelizowanej, zwiększonej wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku, to na podstawie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz art. 30a tej ustawy musi złożyć wniosek w terminie nie późniejszym niż 21 dni po porodzie o wypłacenie jej zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze z zastrzeżeniem okresu urlopu, który przysługuje wyłącznie ojcu dziecka.

Można w tej sytuacji założyć, że matka niejako deklaruje, że wykorzysta w całości urlop rodzicielski – chociaż na tę chwilę jeszcze tego nie wie – i w takim przypadku przysługuje jej zasiłek w wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku. Może oczywiście jednocześnie złożyć wniosek o urlop rodzicielski bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Nie musi wprawdzie złożyć wniosku na 21 dni po porodzie, ale wyobrażam sobie, że będzie to najczęściej wyglądało w praktyce tak, że matka w zakładzie pracy będzie składała w okresie 21 dni po porodzie wniosek o urlop rodzicielski bezpośrednio po urlopie macierzyńskim oraz drugi wniosek o wypłatę jej zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze tak, aby nabyć prawo do zasiłku w wysokości 81,5% podstawy wymiaru zasiłku. Należy jednak pamiętać, że będą to 2 odrębne wnioski w tym zakresie.