Zasady ustalania stażu pracy – czy nadchodzą zmiany?

Staż pracy ma duże znaczenie przy naliczaniu wielu uprawnień pracowniczych, takich jak wymiar urlopu, wysokość odprawy czy emerytury. Obecnie wliczane są do niego wyłącznie okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, jednak w niedalekiej przyszłości może dojść do zmiany zasad ustalania stażu pracy. Jakie są obecne przepisy i na czym dokładnie polegają planowane modyfikacje? Szczegóły omawiamy w artykule. 

Staż pracy – aktualne zasady naliczania

Zgodnie z art. 2 Kodeksu pracy, „pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę”. Dlatego obecnie staż pracy obejmuje czas zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Do stażu wliczają się jednak inne okresy, takie jak: 

• czas nauki – np. ukończenie szkoły średniej czy studiów wyższych, które mogą skracać wymagany staż pracy potrzebny chociażby do nabycia większego wymiaru urlopu wypoczynkowego, 

• służba wojskowa – dotyczy m.in. osób, które odbyły służbę wojskową w latach, gdy była ona obowiązkowa, 

• urlopy wychowawcze – mimo, że nie jest płatny, zalicza się do stażu pracy.

Uwaga! 

Osoba, która ukończyła studia wyższe (co daje 8 lat zaliczonego stażu) i przepracowała 2 lata na podstawie umowy o pracę, posiada łącznie 10-letni staż pracy, co uprawnia ją do 26 dni urlopu wypoczynkowego rocznie. 

Nowelizacja Kodeksu pracy – powstał projekt ustawy 

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej od lipca 2024 roku pracuje nad projektem nowelizacji Kodeksu pracy, mającym na celu rozszerzenie definicji stażu pracy. Projekt ustawy został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów. Wyczekiwana przez wielu zmiana zasad obliczania stażu pracy najprawdopodobniej w końcu wejdzie w życie. 

Duże grono osób uważa, że to właściwy kierunek zmian. Można bowiem usłyszeć głosy, że dotychczasowe przepisy dyskryminują pracowników zatrudnionych na podstawie innych umów niż umowa o pracę, ponieważ oni też odprowadzają składki.  

Zmiana przepisów – czy umowa zlecenie wlicza się do lat pracy?

Zgodnie z proponowanymi zmianami, do stażu pracy mają być wliczane m.in.: 

• umowy zlecenia, 

• umowy b2b, 

• umowy agencyjne, 

• inne umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, 

• prowadzenie działalności pozarolniczej, w tym indywidualnej działalności gospodarczej, 

• praca w czasie odbywania kary pozbawienia wolności, 

• czynna służba wojskowa niezawodowego żołnierza, 

• mandat posła, posła do Parlamentu Europejskiego lub senatora. 

Nowe przepisy dotyczące stażu pracy – od kiedy? 

Zgodnie z planem nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Takie vacatio legis ma na celu umożliwienie pracownikom zebrania niezbędnych dokumentów potwierdzających okresy pracy na podstawie umów cywilnoprawnych, a pracodawcom dostosowanie systemów kadrowo-płacowych do nowych regulacji. 

Wprowadzenie zmian w ustalaniu stażu pracy ma na celu wyrównanie szans pracowników oraz uwzględnienie ich doświadczenia zawodowego, niezależnie od formy zatrudnienia.