Czy zarządzanie strategiczne może pomóc firmie osiągnąć sukces?

Osiągnięcie sukcesu na rynku wymaga nie tylko innowacyjnych produktów czy wysokiej jakości usług, ale przede wszystkim skutecznego zarządzania strategicznego. To właśnie przemyślane strategie pozwalają firmom na optymalne wykorzystanie zasobów, przewidywanie zmian rynkowych i szybkie reagowanie na potrzeby klientów. Czym tak naprawdę jest zarządzanie strategiczne i w jaki sposób może przyczynić się do rozwoju firmy? Wskazujemy, jak zbudować przewagę konkurencyjną i osiągać dobre wyniki nie tylko tu i teraz, ale też w długofalowej perspektywie.

Co to jest zarządzanie strategiczne?

Najprościej mówiąc, jest to proces długoterminowego planowania działań przedsiębiorstwa. Zatem, co obejmuje zarządzanie strategiczne? Przede wszystkim identyfikację celów, możliwości oraz zagrożeń, a także wdrażanie strategii dostosowanych do zmieniających się warunków rynkowych. Proces polega na efektywnym alokowaniu zasobów, uwzględniającym zarówno bieżące wyzwania, jak i przyszłe potrzeby firmy. 

Jaka jest różnica między zarządzaniem strategicznych a operacyjnym?

Zarządzanie strategiczne koncentruje się na długoterminowych celach i wizji rozwoju organizacji. W odróżnieniu od niego, zarządzanie operacyjne obejmuje działania krótkoterminowe, skupiające się na bieżących zadaniach i optymalizacji codziennych procesów. 

Podczas gdy zarządzanie strategiczne wyznacza kierunek, zarządzanie operacyjne jest jego praktycznym wdrożeniem, które pozwala na efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Oba modele mogą się więc uzupełniać. 

Niektórzy uważają, że w obliczu dynamicznych zmian na rynku coraz trudniej wyznaczać cele na kilkanaście lat do przodu. To jeden z powodów, przez który można spotkać się z opinią, że zarządzanie strategiczne dziś nie jest już tak skuteczne, jak zarządzanie operacyjne. Czy to prawda? Nasz ekspert uważa, że nie, o ile firma zwróci uwagę na jeden czynnik: 

„Pomimo dynamicznych zmian na rynku, zarządzanie strategiczne wciąż może przynosić znaczące efekty, jeśli organizacje potrafią być elastyczne i szybko adaptować swoje plany do nowych warunków.”

– Aneta Uszycka – Trener Biznesu, Coach. Ukończyła UR na kierunku Certyfikowany Coach przy szkole Coachingu HPR Group oraz Szkołę Trenerów DEA Trening w Chorzowie. Posiada 12 letnie doświadczenie. W ramach prowadzonych przez siebie szkoleń, łączy innowacyjne podejście z doświadczeniem trenerskim i coachingowym.

Etapy procesu zarządzania strategicznego

Proces zarządzania strategicznego można podzielić na trzy etapy, w obrębie których znajduje się kilka osobnych punktów do realizacji. 

1. Tworzenie planu strategii 

Ten etap zarządzania strategicznego należy rozpocząć od dogłębnej analizy rynkowej. Należy skupić się zarówno na obecnej sytuacji w firmie, jak i analizie działań konkurencji. 

Warto określić najważniejsze cele, zdefiniować wszelkie zagrożenia, wskazać słabe i mocne strony przedsiębiorstwa oraz obszary do poprawy. Wyniki obserwacji powinny pomóc w ustaleniu długofalowej wizji, czyli kierunku dalszego działania. W realizacji tego etapu mogą pomóc narzędzia, takie jak: 

• analiza SWOT (mocne i słabe strony, szanse oraz zagrożenia), 

• analiza TOWS (badanie środowiska wewnętrznego), 

• analiza strategiczna (wykonywana regularnie), 

• metoda scenariuszowa (opracowanie kilku strategii działania w zależności od przewidywanej sytuacji), 

• analiza PEST (badanie konkurencyjności poprzez analizę makroekonomicznego środowiska). 

2. Wdrażanie strategii 

Wdrażanie strategii to faza przejścia od planowania do działania. Na tym etapie zarządzania strategicznego istotne jest skuteczne komunikowanie założeń wszystkim pracownikom, ponieważ ich zaangażowanie i zrozumienie ma wpływ na powodzenie procesu. Należy zatem: 

• wybrać liderów procesu, 

• odpowiednio delegować zadaniami, 

• właściwie zarządzać zasobami (ludzkimi, technologicznymi, czasowymi i finansowymi). 

Wdrażanie strategii często wymaga dostosowania struktury organizacyjnej, przeprowadzenia szkoleń oraz wprowadzenia nowych procedur operacyjnych. W tym momencie często pojawiają się pierwsze wyzwania – może okazać się konieczne skorygowanie planu działania, aby strategia nie traciła na efektywności i była możliwa do implementacji. 

3. Monitorowanie strategii i adaptacja 

Monitorowanie strategii i adaptacja to etap, w którym strategia jest systematycznie oceniana i dostosowywana w zależności od osiąganych wyników. Regularny monitoring pozwala śledzić postępy i weryfikować, czy organizacja zbliża się do założonych celów. Analizowane powinny być kluczowe wskaźniki wydajności (KPI), a także feedback od klientów. 

Adaptacja jest ważnym etapem procesu zarządzania strategicznego, ponieważ rynek może szybko się zmieniać, a firma, która potrafi sprawnie modyfikować swoje podejście, ma znacznie większe szanse na utrzymanie konkurencyjności i długotrwały sukces. 

Rodzaje długofalowych strategii biznesowych 

W zarządzaniu strategicznym wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów strategii długofalowych, które mogą być wybierane przez przedsiębiorstwa w zależności od postawionych celów i charakterystyki rynku. Najczęściej stosowane to: 

• strategia partnerska – polega na nawiązywaniu i rozwijaniu współpracy z innymi firmami. Przedsiębiorstwa dzielą się wtedy zasobami i know-how. Współpraca może dotyczyć różnych obszarów, np. badań i rozwoju, marketingu lub logistyki. 

• strategia globalizacji – to podejście, w którym firma rozszerza swoją działalność na rynki zagraniczne. Firmy stosujące tę strategię często dostosowują swoje produkty lub usługi do wymagań lokalnych rynków. 

• strategia przywództwa kosztowego – koncentruje się na minimalizowaniu kosztów produkcyjnych i operacyjnych. Celem tej strategii jest osiągnięcie przewagi kosztowej, dzięki której firma może przyciągać klientów poszukujących atrakcyjnych cen. 

• strategia dyferencjacji – polega na wyróżnianiu oferty firmy poprzez unikalne cechy produktów lub usług, które przyciągają klientów i odróżniają ją od konkurencji. Dzięki tej strategii firma buduje silną markę i zyskuje lojalność klientów, którzy są gotowi zapłacić więcej za wyjątkowe wartości. 

Jakie są modele zarządzania strategicznego? 

W analizowaniu skuteczności realizacji strategii dominują dwa przeciwstawne podejścia. Model ilościowy zakłada uwzględnianie wyłącznie wskaźników matematycznych (efektywność mierzona w zyskach). Jego wadą jest to, że nie uwzględnia opinii pracowników, w przeciwieństwie do modelu behawioralnego, gdzie wskaźnikiem skuteczności strategii jest zadowolenie pracowników. 

Proces zarządzanie strategicznego – korzyści i zagrożenia 

Zarządzanie strategiczne przynosi firmie wiele korzyści, ale wiąże się też z kilkoma zagrożeniami. Zebraliśmy je w poniższej tabeli: 

Strategiczne myślenie w praktyce 

O zarządzaniu strategicznym najlepiej mówić w sposób praktyczny, bo zawsze dotyczy ono jakiejś firmy. Dlatego na konkretnym przykładzie przyjrzyjmy się, jak może wyglądać wdrażanie długofalowych strategii. 

Zapytaliśmy eksperta, co w obliczu coraz gorszych wyników sprzedaży może zrobić przedsiębiorstwo, które produkuje urządzenia do inteligentnego domu, takie jak inteligentne oświetlenie, termostaty, systemy bezpieczeństwa oraz zdalnie sterowane gniazdka. Firma działa głównie na rynku lokalnym, sprzedając swoje urządzenia w małych sklepach elektronicznych. Oto odpowiedź: 

„Firma powinna obrać za misję dostarczanie przystępnych i niezawodnych technologii inteligentnego domu, które ułatwiają codzienne życie. Głównym celem może być zwiększenie świadomości marki poprzez edukację klientów i współpracę z lokalnymi sklepami w organizacji pokazów oraz promocji produktów. W dłuższej perspektywie warto rozwijać ekosystem urządzeń połączonych jedną, intuicyjną aplikacją, a także wprowadzić programy lojalnościowe dla klientów i partnerów handlowych.”

– Aneta Uszycka – Trener Biznesu, Coach. Ukończyła UR na kierunku Certyfikowany Coach przy szkole Coachingu HPR Group oraz Szkołę Trenerów DEA Trening w Chorzowie. Posiada 12 letnie doświadczenie. W ramach prowadzonych przez siebie szkoleń, łączy innowacyjne podejście z doświadczeniem trenerskim i coachingowym.

Właściwie przygotowując się do procesu zarządzania strategicznego, można znacząco usprawnić funkcjonowanie firmy. Dotyczy to nie tylko zwiększania zysków, ale też poprawy relacji międzyludzkich czy usprawnienia współpracy. Tworząc długofalowy plan, warto jednak postawić na elastyczność, aby przeciwdziałać potencjalnym zagrożeniom.