Na czym polega kontrola trzeźwości pracownika

Nowelizacja Kodeksu pracy wprowadziła do polskiego porządku prawnego możliwość kontroli trzeźwości pracownika oraz kontroli w zakresie obecności w organizmie środków działających podobnie do alkoholu. Nowe przepisy w zakresie kontroli trzeźwości obowiązują od 21 lutego 2023 r. W praktyce taka kontrola może przebiegać na dwa sposoby. W sytuacji uzasadnionego podejrzenia, że pracownik stawił się w zakładzie pracy po spożyciu alkoholu lub spożywa alkohol w miejscu pracy, pracodawca będzie mógł wezwać policję, która przeprowadzi kontrolę w zakresie trzeźwości. Takie uprawnienie przysługuje pracodawcy w stosunku do wszystkich pracowników. Druga sytuacja dotyczy tzw. prewencyjnej kontroli stanu trzeźwości i dotyczy tylko określonych grup pracowników. Taka kontrola musi wynikać z przepisów wewnątrzzakładowych i może być przeprowadzona także wtedy, gdy pracownik nie wykazuje żadnych oznak spożycia alkoholu.

 

Protokół z kontroli trzeźwości pracownika a akta osobowe

Kontrola trzeźwości pracownika musi zostać odpowiednio udokumentowana poprzez sporządzenie protokołu. Spożywanie alkoholu w miejscu pracy lub pozostawianie pod wpływem innych środków odurzających jest sytuacją niecodzienną i nadzwyczajną, pojawia się więc pytanie, gdzie umieścić protokół przeprowadzonej kontroli trzeźwości pracownika?

Prawidłowa odpowiedź na to pytanie będzie zależała od rodzaju konsekwencji, które pracodawca zastosuje w stosunku do pracownika, który stawił się do pracy w stanie po spożyciu alkoholu, w stanie nietrzeźwości lub, który spożywał alkohol na terenie zakładu pracy. W sytuacji, gdy pracownik stawił się do pracy lub spożywał alkohol na terenie danego zakładu i jako pracodawcy stwierdzimy to sami na podstawie badania kontroli trzeźwości przeprowadzonego na terenie zakładu pracy lub stwierdzi to organ policji wezwany celem dokonania takiego badania, protokół potwierdzający stan nietrzeźwości lub stan po spożyciu alkoholu, będziemy mieli prawo umieścić w części B akt osobowych pracownika.

Protokół kontroli trzeźwości w aktach osobowych pracownika: postępowanie i konsekwencje

Taka sytuacja będzie miała miejsce, kiedy naszego pracownika nie spotkają z tego tytułu żadne konsekwencje w postaci kary porządkowej, czy upomnienia. Dodatkowo w części B, która obejmuje dokumenty dotyczące nawiązania stosunku pracy oraz przebiegu zatrudnienia powinniśmy także umieścić dokumenty potwierdzające poinformowanie pracownika o wprowadzeniu kontroli trzeźwości, oraz kontroli na obecność środków działających podobnie do alkoholu, a także o grupie lub grupach pracowników objętych kontrolą i sposobie jej przeprowadzania. Pracodawca powinien pamiętać, że protokół  kontroli trzeźwości pracownika po upływie roku będzie musiał być usunięty z części B akt osobowych. Nie wystarczy wyjęcie samego dokumentu protokołu przeprowadzonej kontroli trzeźwości przez pracodawcę, taka informacja powinna być także usunięta ze spisu akt osobowych.

Jeżeli, jako pracodawcy zdecydujemy się na podstawie wyniku protokołu kontroli trzeźwości zastosować wobec pracownika najdalej idące konsekwencje i wręczyć mu dyscyplinarne rozwiązanie umowy o pracę, czyli tak zwane rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, to w tej sytuacji protokół z kontroli trzeźwości trafi do części C akt osobowych, która zawiera dokumenty związane z ustaniem zatrudnienia, w tym oświadczenie o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę, a także kopię wydanego pracownikowi świadectwa pracy. W tym przypadku także po roku będziemy, jako pracodawcy zobligowani usunąć taką informację z części C akt osobowych.

Na podstawie protokołu z kontroli trzeźwości pracodawca może także nałożyć na danego pracownika określoną karę porządkową w postaci upomnienia, nagany bądź kary pieniężnej. W takim przypadku protokół z kontroli zostanie umieszczony w części D akt osobowych, czyli w miejscu, w którym umieszcza się dokumenty związane z ponoszeniem przez pracownika odpowiedzialności porządkowej lub odpowiedzialności określonej w odrębnych przepisach. Po roku nienagannej pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami należy usunąć wszystkie dokumenty z części D akt osobowych, które związane są z daną karą, łącznie z przeprowadzonym protokołem kontroli trzeźwości pracownika.

 

Kontrola trzeźwości pracownika to nowe uprawnienie, które w przypadku jego zastosowania nakłada na pracodawcę szereg obowiązków związanych z opracowaniem procedur oraz właściwym dokumentowaniem przeprowadzonych czynności kontrolnych. Jest to związane z poważnymi konsekwencjami prawnymi i pracowniczymi, które mogą spotkać osobę stawiającą się w zakładzie pracy po spożyciu alkoholu.

Zapraszamy również na szkolenia z prawa pracy związane ze zmianami w 2023r oraz kontrolą trzeźwości pracowników. Szkolenia prowadzi P. Aleksander Kuźniar – Prawnik, specjalista z zakresu praktycznego stosowania prawa pracy oraz ochrony danych.